«ریا نووستی»



اخیراً ده سال از اعلام جنگ علیه تروریزم بین المللی که با مداخله نیروهای امریکا و متحدین ان در ناتو در افغانستان اغاز شد، تکمیل گردید. طی این مدت رژیم طالبان به بسیار اسانی سقوط داده شد و جورج بوش رئیس جمهور وقت امریکا حتی ختم عملیات فعال جنگی را در افغانستان اعلام داشت.

ولی به عقیده اکثریت کارشناسان، اشتباهات که دول غربی در راس امریکا در افغانستان مرتکب شدند، باعث انکشاف اوضاع در جهت منفی ان گردید و امیدهای که مردم افغانستان به همکاری جامعه جهانی در امر رهایی از هرج و مرج و تحکیم نظام متکی بر قانون و بازسازی اقتصاد ویران شده بسته بودند و رهبران دول غربی نیز در باره تحقق این اهداف وعده میدادند، براورده نشدند.ادامه…..

طالبان تدریجاً به ارایش قوای خود پرداختند و سال به سال ساحه نفوذ خود را توسعه بخشید. سال ۲۰۱۱ از نقطه نظر حملات انتحاری و ترور شخصیت های ملی در ده سال گذشته بی سابقه ثابت گردید. ولی حملات بر سفارت امریکا در کابل و مقر قوماندانی ناتو، اداره امنیت ملی افغانستان، ادارات پولیس و نمایندگی سی ای ای در هوتل اسبق اریانا در قلب کابل از طرف افراد مسلح و بالاخره ترور برهان الدین ربانی رئیس جمهور اسبق و رئیس شورای عالی صلح افغانستان در اواخر ماه سپتمبر که به گفته مقامات کابل و رهبری ناتو از طرف افراد مسلح گروه حقانی صورت گرفته اند، کاسه صبر رهبری جمهوری اسلامی افغانستان را لبریز ساخت و در مناسبات افغانستان و پاکستان بنبست بوجود امد.

اوضاع در سرحد بین دو کشور نسبت تجاوزات نیروهای پاکستانی بر مناطق سرحدی افغانستان در ولایات کنر و نورستان هرچه بیشتر متشنج گردید.

مناسبات بین امریکا و پاکستان که قبلاً در ماه می نسبت قتل اسامه بن لادن رهبر “القاعده” در شهر ایبت اباد پاکستان در نتیجه عملیات نیروی ویژه امریکا بدون انکه مقامات پاکستان را مطلع سازند، متشنج شده بودند، در نتیجه حملات مذکور هرچه بیشتر تیره گردید. امریکا کمک ۸۰۰ میلیون دالری خود را به پاکستان متوقف ساخته است. رئیس جمهور بارک اوباما ادارات استخباراتی پاکستان را به همکاری مستقیم با گروه های تروریستی متهم ساخته است.

در روشنی این حوادث، امریکا اخیراً تلاش های تازه را جهت تحکیم مواضع خود در اسیای مرکزی اغاز نمود و نماینده ویژه امریکا در باره افغانستان و پاکستان سفرهای را به قرغزستان، تاجکستان و ازبکستان انجام داد.

نمایندگان امریکا و المان مارک گروسمن و میخائیل شتاینیر در باره افغانستان و پاکستان در تاریخ ۱۱ اکتوبر با اسلام کریموف رئیس جمهور ازبکستان ملاقات نمودند. انها در چارچوب ابتکار امریکا – المان در مورد بسیج مساعی بین المللی که هدف ان بازسازی اقتصادی افغانستان می باشد، وارد تاشکند گردیدند. رئیس جمهور ازبکستان به اهمیت و مسوولیت ماموریت انها در مورد مسایل برقراری صلح و ثبات در افغانستان اشاره نمود.

کارشناسان علت توجه مجدد امریکا به ازبکستان و کشورهای دیگر اسیای مرکزی را، از یک طرف بدترشدن مناسبات با پاکستان و جستجوی الترناتیف و از طرف دیگر قصد روسیه در باره ایجاد ناحیه ازاد اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه گمرکی و توسعه بعدی ان میدانند که در مقاله اخیر ولادیمیر پوتین صدراعظم روسیه در باره ان توضیحات داده شده است.

ولی ایا واشنگتن واقعاً هم میخواهد پاکستان را با ازبکستان تعویض نماید؟ رهبران امریکا همیشه میگفتند که حل منازعه در افغانستان بدون پاکستان ممکن نمی باشد. برعلاوه، امکانات ترانزیتی ازبکستان برای انتقال محموله های نظامی امریکا و ناتو به افغانستان به پاکستان همسری کرده نمی توانند و فکر نمی شود که انها را بطور کامل در صورت تعویض نماید، اگر اسلام اباد مسیرهای خود را مسدود سازد.

ولی هیلاری کلینتون وزیر خارجه امریکا در روز چهارشنبه اعلام داشت:”امریکا همکاری با پاکستان را در باره حل اوضاع بعد از جنگ در افغانستان حتی باوجود ان ادامه خواهد داد که در حال حاضر مناسبات متقابل واشنگتن و اسلام اباد از ایدیال بودن فاصله زیاد دارند”.

وزیر خارجه امریکا طی سخنرانی در مرکز غیر حکومتی «امریکن پروگریس» امریکا در واشنگتن اعتراف نمود:” واضح است که حفظ مناسبات با پاکستان بسیار دشوار است، ولی بازهم ما دیالوگ با جمهوری را به این امید قطع نخواهیم کرد که پرابلم خود بخود حل خواهد شد”.

کلینتون خاطرنشان ساخت:”من باور دارم، که این ان مورد نمی باشد”.

هیلاری کلینتون اظهار داشت:”در غیر این صورت پاکستان بخش پرابلم باقی خواهد ماند”.

وزیر خارجه امریکا اسلام اباد را به کمک به پروسه صلح در افغانستان و “عملکرد در این مساله مطابق توقعات امریکا” دعوت نمود. این سخنان ثابت می سازد که واشنگتن از تلاش های خود جهت اعاده روابط با پاکستان روگردان نخواهد شد.

ولادیمیر سوتنیکوف دانشمند روسی عقیده دارد که گمان نمی رود که امریکایان از پاکستان صرفنظر نمایند.

مناسبات افغانستان – پاکستان در حال حاضر تا جای که معلوم میشود، به حالت تعلیق درامده اند. ولی حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان با لحن دوستانه در دهلی نو بعد از امضای موافقت نامه همکاری ستراتیژیک با هند به پاکستان اظمینان داد که این همکاری برضد کشور سومی متوجه نمی باشد و پاکستان کشور برادر افغانستان می باشد.

رهبری جمهوری اسلامی افغانستان بازهم به همکاری پاکستان در اعاده صلح و ثبات در کشور امیدوار می باشد. ولی سوال در اینجاست که ایا پاکستان که در حال حاضر خود با مقاومت شدید «تحریک اسلامی طالبان پاکستان» جنبش مقاومت بلوچان و مشکلات شدید اقتصادی مواجه می باشد، توانایی عملی جلوگیری از فعالیت های افرد مسلح جنبش اسلامی طالبان در افغانستان دارد یاخیر؟

در حال حاضر امریکا بر حل نظامی قضیه افغانستان اتکاء نموده است. جنرال امریکایی جان الین قوماندان عمومی نیروهای بین المللی مساعدت به امنیت در افغانستان (ISAF) در مصاحبه با تلویزیون CBC به ارتباط ستراتیژی امریکا در افغانستان گفت: “ما پیروز شدن را پلان میکنیم. پلان باید موفقانه اجراء گردد. از همینرو، اگرچه بسیاری ها میشنوند که ما به اساس توافقات کنفرانس لیسبون در سال ۲۰۱۴ خارج میشویم، ما در واقعیت امر قصد داریم در اینجا برای مدت طولانی باقی بمانیم”.

این گفته ها نیات حقیقی امریکا را ثابت می سازد که به هیچ وجه بعد از سرمایه گذاری های عظیم در افغانستان حاضر نیست ان را به اسانی ترک کند.

امریکا در عین حال در مذاکره را نیز نه بسته است. هیلاری کلینتون وزیر خارجه ایالات متحده امریکا طی مصاحبه خصوصى با اژانس رویتر انگلستان گفته که دروازه هاى گفتگو با شبکه حقانى مسدود نبوده و انها اکنون نیز براى پیمان صلح با این شبکه حاضر اند.

به این ترتیب، باوجود انکه دورنمای مناسبات امریکا – افغانستان و پاکستان در حال حاضر روشن نمی باشد، ولی باید گفت که سه کشور محکوم به همکاری با یکدیگر می باشند.

در عین حال، اکثریت کارشناسان معتقد اند که مساله افغانستان حل نظامی ندارد و این منازعه فقط به اثر مساعی صلحجویانه دول منطقه و حمایت جامعه جهانی حل شده میتواند