اطلاعات/
۱۰سال از حمله آمریکا به افغانستان گذشت و این کشور بدون دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده، اکنون درصدد خروج از افغانستان با کمترین هزینه حیثیتی است. آیا زمینه های همین کمترین توفیق نیز برای ارتش آمریکا فراهم است؟چنین به نظر نمیرسد، ناظران آگاه بر این باورند که آمریکا درصدد بررسی ایده کشاندن دامنه جنگ به پاکستان، برای جبران شکستهایش در افغانستان است.
از آنجا که تصمیمگیری در سیاست خارجی آمریکا امری ساختاری است، نمیتوان در تصمیمات، تغییرات ۱۸۰درجهای ایجاد کرد. به عبارتی، هر تصمیم نیاز به پیش زمینههایی دارد که در رفتارهای اخیر آمریکا در قبال پاکستان بارز است. آمریکا ۱۰ سال پس از حمله به افغانستان، میخواهد خروج آبرومندانهای داشته باشد و اکنون که این کشور به تله مرگ نیروهای آمریکایی تبدیل شده، یافتن موانع پیروزی در افغانستان برای آمریکا اهمیت دارد. از نظر واشنگتن یکی از بزرگترین موانع پیروزی، پاکستان است که با ارتباط و کمک به نیروهای افراطگرا، در پیشبرد سیاستهای آمریکا در افغانستان مانع تراشی میکند.ادامه….
آمریکا بارها از پاکستان خواسته است که علیه پناهگاههای امن نیروهای شورشی وارد عمل شود، اما اسلام آباد تاکنون روی خوشی به این تقاضا نشان نداده است. با مورد حمله قرار گرفتن سفارت آمریکا در کابل به عنوان یکی از امنترین مناطق افغانستان در تاریخ ۲۰ شهریور (۱۱ سپتامبر) که منجر به کشته شدن ۷۷ نظامی آمریکایی شد و پس از آن ترور ربانی، آژیر قرمز برای آمریکا به صدا در آمد. عامل اصلی این وقایع، طالبان و گروه حقانی شناخته شد و از آنجا که رابطه این گروه با ارتش و بخشهای اطلاعاتی پاکستان برای آمریکاییها یک مفروض بود ایده انتقال جنگ از افغانستان و حمله به پاکستان تقویت شد. باید اشاره داشت که این ایده، ضمن آنکه برای مبارزه با گروههای مستقر در مناطق شمالی پاکستان ناقص است، فقط میتواند باعث پراکندگی نیروهای افراط و پیچیدهتر شدن اوضاع شود.
مقدمه حمله آمریکا به هر کشور، با برجسته شدن یک موضوع در سیاست خارجی آغاز میشود و اکنون این موضوع، افغانستان است. در این موضوع، مانعی به نام گروههای شورشی وجود دارد که با دولت پاکستان مرتبط است. از نظر مقامات نظامی آمریکا پس از گذشت ۱۰ سال، در حمایت پاکستان از این گروهها، تغییری ایجاد نشده است، لذا باید با این کشور مقابله کرد. در نظامهایی که تصمیمات ساختاری است، باید ابتدا موضوع بهطور کامل بررسی شود و نتایج بررسی از طریق ادبیات رسانهای ـ تبلیغی گسترش یابد تا همه نسبت به نحوه اقدام، قانع شوند. در گذشته اتهام علیه پاکستان کم شدت و پراکنده بود اما پس از مرگ بن لادن و به خصوص پس از حمله به سفارت آمریکا در کابل، این اتهامات پرشدت و متراکم شد. حتی مرکز ثقل این اتهامات از مراکز مطالعاتی به دولت و کنگره انتقال یافت.
ایده حمله یک جانبه آمریکا به پاکستان در ابتدا به بهانه حضور اعضای طالبان به خصوص ملا عمر در این کشور مطرح شد.
«جان کری» از اعضای روابط خارجی سنای آمریکا به عنوان فردی که رابطه خوبی با مقامات پاکستانی دارد در ۱۲ تیر (۳ جولای ۲۰۱۱) ایده آموزش نیروهای آمریکایی در مرز افغانستان ـ پاکستان را مطرح کرد و از این طریق خواست مقامات نظامی را متوجه شرق و جنوب شرقی افغانستان کند. زیرا این مناطق از گذرگاههای جدید نیروهای افراطگرا برای ورود به افغانستان است. وی در ۲۶ اردیبهشت (۱۶ می) اعلام کرد که اگر بدانیم ملا عمر در پاکستان است، وارد عمل میشویم. «لئون پانتا» وزیر دفاع و «مایک مولن» رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز در گزارشی که در سوم مهر (۲۵ سپتامبر) به کنگره آمریکا ارائه کردند، گروه حقانی را بازوی اطلاعاتی «آی اس آی» دانستند.
آخرین اظهارات متعلق به لیندسی گراهام سناتور آمریکایی در چهارم مهر (۲۶ سپتامبر) بود که از دولت آمریکا خواست تمامی گزینهها را علیه پاکستان مد نظر قرار دهد.
این سناتور جمهوری خواه با اشاره به موافقت احتمالی کنگره با اقدام نظامی آمریکا علیه پاکستان گفت: چنانچه کارشناسان تصمیم بگیرند که آمریکا نیاز دارد واکنش بیشتری در این رابطه نشان دهد، من اطمینان خواهم داشت که چنین اقدامی از جانب دولت آمریکا با حمایت دوحزبی قاطعانه از جانب کنگره نیز مواجه خواهد شد.
«کامرون مونتر» سفیر آمریکا در اسلام آباد، ادعا کرد که واشنگتن شواهدی در اختیار دارد که پاکستان با گروه القاعده و شبکه حقانی در حملات اخیر به سفارت آمریکا و دفتر نمایندگی نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در کابل ارتباط داشته است.
بنابراین آمریکا به دنبال توجیه حمله به پاکستان است. در این میان، حملات موشکی که از شمال پاکستان، جنوب افغانستان را هدف قرار داد، در حالی که دولت پاکستان مسئولیت آن را بر عهده نگرفت، مزید بر علت شد. بنابراین اکنون از نظر آمریکا، پس از طالبان، پاکستان به عنوان متهم ردیف دوم در اوضاع پیچیده افغانستان مقصر است و حمله به آن، نیاز به دلایل بیشتری ندارد. هر چند شرایط حمله آمریکا به پاکستان فراهم است، اما موانعی همانند اوضاع اقتصادی آمریکا، پیچیدگی شرایط افغانستان و افکار عمومی در برابر عواملی که محرک حمله به پاکستان است، وزن بیشتری دارند. اکنون که حال و هوای انتخاباتی بر آمریکا حاکم است، حمله به پاکستان بزرگترین اشتباه برای دولت این کشور است و دولتمردان آمریکا سعی میکنند هر گونه اقدام موثری را تا پایان انتخابات به تعویق بیاندازند.
** راهکارهای پاکستان
پاکستان برای پیشگیری از حمله آمریکا، سه راهکار را دنبال میکند. راهکار اول، مقابله با اظهارات مقامات آمریکایی و دفاع از پاکستان است. یعنی با رد اتهامات آمریکا، پدافند جنگ روانی ایجاد میکند. خانم «حنا ربانی» وزیر خارجه پاکستان، در اقدامی پیش دستانه، «سیا» را عامل بوجود آمدن شبکه حقانی اعلام کرد. وی بارها اعلام کرده است که از دستورات آمریکا تبعیت نخواهد کرد. یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان نیز با فراخواندن خانم ربانی از نیویورک به دلیل اتهامات آمریکا، واکنشی سیاسی به اتهامات اخیر نشان داد.
راهکار دوم، راهکار دیپلماتیک است و از طریق همکاری با چین به عنوان وزنهای قوی در برابر آمریکا استفاده شد. همانگونه قبلاً گفتیم، «منگ جیانژو» معاون نخست وزیر چین، با سفر دو روزه به پاکستان در پنجم و ششم مهر (۲۷ و ۲۸ سپتامبر) به حمایت از پاکستان و احیای مشارکت استراتژیک پکن – اسلام آباد پرداخت.راهکار سوم که از مجاری غیر رسمی و توسط شبکه حقانی در پیش گرفته شده، از طریق تقابل نظامی است. سراج الدین حقانی اعلام کرده است که با حمله آمریکا به وزیرستان شمالی، وضعیتی بدتر از افغانستان برای پاکستان رقم میخورد.
* احتمالات قوی
پایگاه اطلاع رسانی صدای روسیه نیز در گزارشی پیرامون تیرگی در روابط اسلام آباد و واشنگتن نوشت: امکان دخالت نظامی آمریکا در پاکستان هر روز پر رنگتر میشود. صدای روسیه گفت: خطر دخالت نظامی آمریکا در مسائل داخلی متحدش یعنی پاکستان، دیگر امری غیرممکن نیست.
صدای روسیه افزود: کمیته تجسس سنای آمریکا نیز در پیشنهاد خود به «هیلاری کلینتون» در خصوص معرفی رسمی شبکه حقانی به عنوان یک سازمان تروریستی، پافشاری کرده است.
«مولن» در سنای آمریکا اعلام کرد که در حال حاضر حقانی به عنوان شخص مورد اعتماد نیروهای ویژه پاکستان ایفای نقش میکند.
وی از نظامیان پاکستانی خواست ارتباط خود را با این گروه تروریستی قطع کرده و از شبکه حقانی و شبه نظامیان آنها کنارهجویی کنند.
صدای روسیه در بخش دیگری افزود: واشنگتن به اسلام آباد تفهیم کرد که چنانچه پاکستان روابط خود را با گروه حقانی متوقف نکند، آمریکا دست به اقدام نظامی خواهد زد.
با توجه به اظهار نظرهای غیر مستقیم مقامات واشنگتن علیه اسلام آباد، صحبت از وقوع عملیات نظامی آمریکا در منطقه وزیرستان شمالی پاکستان و پایگاه شبه نظامیان حقانی به میان میآید.
پاکستان ضمن رد این اتهامات از زبان «حنا ربانی»، وزیر امور خارجه خود در دیدار با هیلاری کلینتون در نیویورک، تاکید کرد که آمریکا باید به انتقادات خود نسبت به پاکستان خاتمه دهد.
حنا ربانی همچنین در پاسخ به فشارهای آمریکا اخطار داد که اگر آمریکا وارد خاک پاکستان شود، متحد خود را از دست خواهد داد.«رحمان مالک» وزیر دفاع پاکستان نیز اظهار داشت که این کشور هیچگاه با ورود بیگانگان به سرزمینش موافقت نخواهد کرد.
« یوگنی ساتانوفسکی» کارشناس مسائل سیاسی روسیه در خصوص مسائل موجود میان آمریکا و پاکستان گفت: پاکستان کشوری بسیار آسیب پذیر و در زمینه نظامی و اقتصادی به کمکهای واشنگتن وابسته است.
وی افزود: پاکستان در عین حال، جاه طلبیهای بزرگی نیز در سر میپروراند. این جاه طلبیها در وهله اول مربوط به گرفتن کنترل افغانستان است. تجسسهای پاکستان با حمایت گروهکهای بیشمار طالبان، نهضت حقانی و افراطگرایانی همراه است که علیه آمریکاییها در افغانستان مبارزه میکنند. اما آنان هیچگاه به سرباز پاکستانی حمله نمیکنند.
صدای روسیه ضمن اشاره به اینکه جنگ لفظی اینک به مرحله عملی نزدیک شده است، ادامه داد: واشنگتن در سال جاری میلادی کمکهای نظامی خود را به پاکستان تا ۸۰۰ میلیون دلار کاهش داد.
به گفته این شبکه خبری،پیش بینی میشود که بحران میان دو کشور همچنان عمیقتر و امکان دخالت نظامی آمریکا در پاکستان هر روز پررنگتر شود.